Czym jest big data?
Definicja ?big data” odnosi si? do niezwykle du?ych zbiorów danych, które s? trudne do przetworzenia i analizowania w rozs?dnym czasie za pomoc? tradycyjnych metod.
Big data sk?ada si? z danych ustrukturyzowanych, nieustrukturyzowanych i pó?ustrukturyzowanych. Formalnie charakteryzuje si? pi?cioma cechami: ilo?ci?, szybko?ci?, ró?norodno?ci?, wiarygodno?ci? i warto?ci?.
- Ilo?? (volume) opisuje ogromn? skal? i rozmiar zbiorów danych z ró?nych ?róde?, które zawieraj? terabajty, petabajty lub eksabajty danych.
- Szybko?? (velocity) opisuje du?? pr?dko??, z jak? generowane s? ogromne ilo?ci nowych danych.
- Ró?norodno?? (variety) opisuje szeroki wachlarz typów i formatów danych, które s? generowane.
- Wiarygodno?? (veracity) opisuje jako?? i integralno?? danych w niezwykle du?ym zbiorze danych.
- Warto?? (value) opisuje zdolno?? danych do przekszta?cenia si? w u?yteczne wnioski.
Przyk?ady
Big data pochodzi z wielu ?róde? w ró?nych bran?ach i dziedzinach. W poni?szej tabeli znajdziesz przyk?ady ?róde? du?ych zbiorów danych oraz rodzaje informacji, które obejmuj?.
?ród?o Big Data | Opis |
Dane klientów | Dane zbierane przez systemy CRM, w tym profile klientów, zapisy sprzeda?y i interakcje z klientami. |
Transakcje e-commerce | Dane generowane przez platformy sprzeda?y online, w tym zamówienia klientów, szczegó?y produktów, informacje o p?atno?ciach i recenzje klientów. |
Transakcje finansowe | Dane uzyskiwane z systemów bankowych, transakcji kartami kredytowymi, gie?d papierów warto?ciowych i innych platform finansowych. |
Dane rz?dowe i publiczne | Dane dostarczane przez agencje rz?dowe, dane spisowe, dane o transporcie publicznym i dane pogodowe. |
Rekordy zdrowotne i medyczne | Dane z elektronicznych kart zdrowia (EHR), obrazowania medycznego, noszonych urz?dzeń zdrowotnych, badań klinicznych i systemów monitorowania pacjentów. |
Internet Rzeczy (IoT) – Urz?dzenia | Dane zbierane z ró?nych urz?dzeń IoT, takich jak inteligentne czujniki, inteligentne urz?dzenia domowe, urz?dzenia ubieralne i po??czone pojazdy. |
Dane z badań naukowych | Dane z eksperymentów badawczych, studiów akademickich, obserwacji naukowych, symulacji cyfrowych bli?niaków i sekwencjonowania genomu. |
Sieci czujników | Dane zbierane z czujników ?rodowiskowych, maszyn przemys?owych, systemów monitorowania ruchu i innych bezprzewodowych sieci czujników. |
Platformy mediów spo?eczno?ciowych | Dane generowane na platformach mediów spo?eczno?ciowych takich jak Facebook, Twitter, Instagram i LinkedIn, w tym posty, komentarze, polubienia, udost?pnienia i profile u?ytkowników. |
Aplikacje internetowe i mobilne | Dane wytwarzane przez u?ytkowników podczas korzystania z witryn internetowych, aplikacji mobilnych i us?ug online, w tym klikni?cia, wy?wietlenia stron i zachowania u?ytkowników. |
Znaczenie
Przetwarzanie i analiza big data daje ogromne mo?liwo?ci przedsi?biorstwom z ró?nych sektorów gospodarki. Jest wa?ne ze wzgl?du na potencja? do ujawniania wzorców, trendów i innych wniosków, które mog? by? u?ywane do podejmowania decyzji opartych na danych.
Big data oddzia?uje praktycznie na ka?dy segment rynku, w którym zachodzi proces zarz?dzania danymi. Obejmuje to instytucje, uczelnie, banki, przedsi?biorstwa produkcyjne oraz o?rodki zdrowia.
Z biznesowej perspektywy, big data umo?liwia organizacjom popraw? efektywno?ci operacyjnej i optymalizacj? zasobów.
Na przyk?ad, poprzez agregowanie du?ych zbiorów danych i analizowanie zachowań klientów oraz trendów rynkowych, firma e-commerce mo?e podejmowa? decyzje, które prowadz? do zwi?kszenia satysfakcji klientów, lojalno?ci, a ostatecznie do wzrostu przychodów.
Nowe narz?dzia open-source, które mog? przechowywa? i przetwarza? du?e zbiory danych, znacz?co poprawi?y analityk? big data. Przyk?adowo, aktywne spo?eczno?ci Apache u?atwiaj? nowicjuszom wykorzystanie big data do rozwi?zywania problemów z prawdziwego ?wiata.
Rodzaje big data
Big data dzieli si? na trzy g?ówne typy: dane ustrukturyzowane, nieustrukturyzowane i pó?ustrukturyzowane.
- Dane ustrukturyzowane s? wysoko zorganizowane i maj? z góry okre?lony schemat lub format. Przechowywane s? zazwyczaj w arkuszach kalkulacyjnych lub relacyjnych bazach danych. Ka?dy element danych ma okre?lony typ i jest przypisany do predefiniowanych pól i tabel. Dzi?ki spójno?ci i jednolito?ci, dane te ?atwo jest wyszukiwa?, analizowa? i przetwarza? za pomoc? tradycyjnych systemów zarz?dzania bazami danych.
- Dane nieustrukturyzowane nie posiadaj? z góry okre?lonej struktury i mog?, ale nie musz?, tworzy? jasne relacje mi?dzy ró?nymi jednostkami danych. W celu identyfikacji wzorców, sentymentów, relacji i istotnych informacji, konieczne jest u?ycie zaawansowanych narz?dzi AI, takich jak przetwarzanie j?zyka naturalnego (NLP), rozumienie j?zyka naturalnego (NLU) i wizja komputerowa.
- Dane pó?ustrukturyzowane ??cz? elementy danych ustrukturyzowanych i nieustrukturyzowanych. Maj? cz??ciow? struktur? organizacyjn?, na przyk?ad w postaci plików XML lub JSON, i mog? zawiera? pliki dziennika, dane z czujników ze znacznikami czasowymi oraz metadane.
W praktyce, dane w organizacji zazwyczaj stanowi? mieszank? wszystkich trzech typów.
Na przyk?ad, du?y zbiór danych dla sprzedawcy e-commerce mo?e obejmowa? ustrukturyzowane dane demograficzne klientów i zapisy transakcji, nieustrukturyzowane dane z opinii klientów na mediach spo?eczno?ciowych oraz pó?ustrukturyzowane dane z wewn?trznej komunikacji e-mailowej.
Dzi?ki odpowiednim narz?dziom i technologiom, du?a ró?norodno?? danych pozwala uzyska? cenne informacje i wp?ywa na lepsz? decyzyjno??.
Wyzwania
Ewolucja big data od pocz?tku wieku przynios?a wiele wyzwań, które stopniowo rozwi?zywano.
Pocz?tkowo, jednym z najwi?kszych problemów by?a niezdolno?? tradycyjnych systemów zarz?dzania bazami danych do przechowywania ogromnych ilo?ci danych generowanych w internecie.
Firmy, które zacz??y przechodzi? na cyfrowe rozwi?zania, produkowa?y dane w ilo?ciach, jakich dotychczasowe technologie nie by?y w stanie obs?u?y?.
W tym samym czasie du?ym wyzwaniem sta?a si? z?o?ono?? i du?a ilo?? danych, których przetwarzanie wymaga?o nowoczesnych rozwi?zań.
Obok tradycyjnych danych ustrukturyzowanych, media spo?eczno?ciowe i IoT wprowadzi?y dane pó?ustrukturyzowane i nieustrukturyzowane.
Firmy musia?y znale?? sposoby na efektywne przetwarzanie i analizowanie tych zró?nicowanych typów danych, co stanowi?o kolejn? trudno?? dla tradycyjnych narz?dzi.
Z czasem, wraz ze wzrostem ilo?ci danych, wzros?a te? liczba informacji niepoprawnych, niespójnych lub niekompletnych, co sprawi?o, ?e analiza danych i zarz?dzanie danymi sta?o si? jeszcze wi?kszym wyzwaniem.
Wkrótce potem zacz??y pojawia? si? pytania dotycz?ce prywatno?ci danych i bezpieczeństwa informacji. Organizacje musia?y si? zmierzy? z konieczno?ci? bardziej przejrzystego informowania o tym, jakie dane zbieraj?, jak je chroni? i w jaki sposób je wykorzystuj?.
Integracja ró?nych typów danych, cz?sto w celu analizy, równie? stanowi?a problem. Du?e zbiory pó?ustrukturyzowanych danych wymaga?y przekszta?cenia w jednolity format.
Na przyk?ad, firma mog?a potrzebowa? po??czy? dane z relacyjnej bazy z danymi z social mediów. Proces ten jest czasoch?onny i technicznie skomplikowany.
Sztuczna inteligencja (AI) oraz uczenie maszynowe nieco u?atwi?y przetwarzanie big data, jednak same równie? przynios?y nowe wyzwania.
Dzi?ki zaawansowanym narz?dziom AI, takim jak przetwarzanie j?zyka naturalnego (NLP) i rozumienie j?zyka naturalnego (NLU), mo?liwe sta?o si? lepsze zarz?dzanie du?ymi zbiorami danych.
Narz?dzia big data
Praca z du?ymi zbiorami danych o zró?nicowanych typach informacji wymaga specjalistycznych narz?dzi i technik. Musz? one by? dostosowane do obs?ugi i przetwarzania ró?nych formatów danych oraz rozproszonych struktur.
Oto kilka popularnych narz?dzi do analizy danych, które mog? ci si? przyda?:
Azure Data Lake: Us?uga chmurowa Microsoftu, która upraszcza proces pobierania i przechowywania ogromnych ilo?ci danych.
Beam: Otwarty model programowania i zestaw API do przetwarzania danych wsadowych i strumieniowych w ró?nych systemach big data.
Cassandra: Otwarta, wysoce skalowalna, rozproszona baza danych NoSQL, idealna do obs?ugi ogromnych ilo?ci danych na wielu serwerach.
Databricks: Zunifikowana platforma analityczna, która ??czy in?ynieri? danych i nauk? o danych do przetwarzania i analizy du?ych zbiorów informacji.
Elasticsearch: Silnik wyszukiwania i analizy, umo?liwiaj?cy szybkie i skalowalne wyszukiwanie, indeksowanie oraz analiz? bardzo du?ych zbiorów danych.
Google Cloud: Zbiór narz?dzi i us?ug big data oferowanych przez Google Cloud, takich jak Google BigQuery i Google Cloud Dataflow.
Hadoop: Popularna otwarta platforma do przetwarzania i przechowywania du?ych zbiorów danych w ?rodowisku rozproszonym.
Hive: Otwarty magazyn danych i narz?dzie do zapytań w stylu SQL; dzia?a na Hadoop i u?atwia analiz? du?ych zbiorów danych.
Kafka: Otwarta, rozproszona platforma strumieniowa, umo?liwiaj?ca przetwarzanie danych w czasie rzeczywistym i przesy?anie wiadomo?ci.
KNIME Big Data Extensions: Integruje moc Apache Hadoop i Apache Spark z KNIME Analytics Platform oraz KNIME Server.
MongoDB: Baza danych NoSQL zorientowana na dokumenty. Oferuje wysok? wydajno?? i skalowalno?? dla aplikacji big data.
Pig: Otwarty j?zyk skryptowy wysokiego poziomu i platforma wykonawcza do przetwarzania i analizy du?ych zbiorów danych.
Redshift: W pe?ni zarz?dzana us?uga hurtowni danych Amazona, skaluj?ca si? do petabajtowych rozmiarów.
Spark: Otwarty silnik przetwarzania danych, który oferuje szybkie i elastyczne mo?liwo?ci analizy oraz przetwarzania bardzo du?ych zbiorów danych.
Splunk: Platforma do wyszukiwania, analizy i wizualizacji danych generowanych przez maszyny, takich jak logi i zdarzenia.
Tableau: Pot??ne narz?dzie do wizualizacji danych, które pomaga u?ytkownikom odkrywa? i prezentowa? wnioski z du?ych zbiorów danych.
Talend: Otwarta platforma do integracji danych i narz?dzie ETL (Extract, Transform, Load), u?atwiaj?ce integracj? i przetwarzanie bardzo du?ych zbiorów danych.
Big data i AI
Big data odgrywa kluczow? rol? w rozwoju sztucznej inteligencji, w tym generatywnej AI. Do niedawna modele AI wymaga?y ogromnych ilo?ci danych treningowych, aby mog?y skutecznie wykrywa? wzorce i dokonywa? trafnych prognoz.
W przesz?o?ci cz?sto mówiono: ?Big data jest dla maszyn, ma?e dane s? dla ludzi”, aby podkre?li? ró?nic? mi?dzy big data a small data.
Jednak wraz z ewolucj? technologii AI i ML, potrzeba korzystania z ogromnych zbiorów danych do trenowania niektórych modeli AI i ML maleje. Jest to szczególnie wa?ne, gdy zarz?dzanie du?? ilo?ci? danych staje si? zbyt czasoch?onne i kosztowne.
W praktyce nie zawsze jest mo?liwe zebranie wystarczaj?cej ilo?ci danych dla ka?dej klasy lub koncepcji, z któr? model mo?e si? zetkn??.
W zwi?zku z tym, coraz cz??ciej stosuje si? podej?cie, w którym modele AI s? wst?pnie trenowane na du?ych zbiorach danych, a nast?pnie dopracowywane przy u?yciu mniejszych zestawów informacji.
Przej?cie od big data do small data w trenowaniu modeli AI i ML wspiera kilka kluczowych post?pów technologicznych. Nale?? do nich uczenie transferowe oraz rozwój modeli uczenia zero-shot, one-shot i few-shot.
Dzi?ki tym technologiom mo?liwe jest tworzenie skutecznych modeli AI, nawet gdy dost?pne dane s? ograniczone.